Làm sao để doanh nghiệp sống được với lãi suất cao 15-16%?

Vietstock - Làm sao để doanh nghiệp sống được với lãi suất cao 15-16%?

Tại tọa đàm với chủ đề “Nghị quyết 01 - Đột phá hỗ trợ doanh nghiệp” được tổ chức chiều ngày 06/02/2023, PGS (HN:PGS).TS. Trần Đình Thiên đã đưa ra vấn đề giữa điều kiện lạm phát cao và nền kinh tế bất ổn.

Từ nửa sau năm 2022, tình hình kinh tế khó khăn với việc khô cạn nguồn vốn tín dụng và nhất là lĩnh vực bất động sản. Đáng chú ý là khó khăn của một bộ phận quan trọng bất nhất của nền kinh tế là khu vực nội địa.

Tại sao lại có tình trạng một nền kinh tế tốt nhưng khu vực nội địa, nguồn nội lực tốt lại khó khăn như vậy? Đây là vấn đề cần mổ xẻ, để có giải pháp chiến lược tập trung và tìm giải pháp tháo gỡ. Nếu không tìm ra đúng nguyên nhân, sẽ rất khó tháo gỡ bởi thay vì tự hào nền kinh tế ổn định nhất thế giới, tính ứng biến cao, chúng ta quên khả năng ứng phó rất khó khăn… 

PGS.TS. Trần Đình Thiên cho rằng những trục trặc này đến từ cấu trúc "nhị nguyên" của nền kinh tế bao gồm nền kinh tế FDI (vốn đầu tư nước ngoài) và nền kinh tế bản địa. Khi khu vực FDI vẫn tăng trưởng tốt trong điều kiện khó khăn của khu vực nội địa.

Có 2 điểm cần lưu ý là cung ứng vốn cho khu vực FDI không thuộc trách nhiệm của khu vực tài chính của Việt Nam mà chủ yếu vốn từ nước ngoài nên câu chuyện khô cạn về vốn của nền kinh tế không ảnh hưởng FDI. Đây là một trong những lý do rất cơ bản. Và nếu nói kinh tế tốt thì sẽ gây rủi ro cho khu vực nội địa rất lớn. Phải làm sao để tăng cường cung ứng vốn cho khu vực nội địa?

Đồng thời, những ách tắc về vốn còn liên quan đến ràng buộc thể chế về luật lệ, pháp lý như về đất đai, cơ chế xin - cho… Vậy, "khu vực nội địa" đang bị trói buộc rất nhiều so với khu vực FDI. Và trong điều kiện lạm phát tăng lên, lãi suất cao, nền kinh tế bất ổn sẽ tiếp tục tác động tới khu vực nội địa của nền kinh tế. "Nếu lãi suất cao 15-16%/năm như hiện nay, làm sao doanh nghiệp sống được?", ông Thiên đặt câu hỏi. Trong khi đó, có nhiều điều kiện khách quan và chủ quan khiến các ngân hàng không thể hạ lãi suất được, ảnh hưởng tới doanh nghiệp. 

Trong bối cảnh khó khăn này, một điều rất then chốt là việc bơm vốn cho nền kinh tế qua kênh đầu tư công quá chậm sẽ rất khó đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế. Giải ngân vốn cho Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội cũng quá chậm.

Đồng thời, cấu trúc thị trường tài chính, tiền tệ, thị trường ngân hàng liên quan đến vốn tín dụng, thị trường trái phiếu doanh nghiệp và thị trường cổ phiếu cũng phát triển lệch lạc, méo mó; gánh nặng đổ về thị trường vốn tín dụng nhiều quá. 

Bản thân hệ thống thị trường tài chính, tiền tệ đang có vấn đề; hệ thống đầu tư công cũng có vấn đề… chưa đồng bộ, quá nhiều thủ tục xin cho. Do đó, cần cách tiếp cận rất cơ bản cho hệ thống thị trường này, cũng như cần giải pháp thể chế để cân bằng lại, trong đó đặc biệt, thị trường trái phiếu doanh nghiệp và thị trường cổ phiếu phải phát triển an toàn, lành mạnh, bảo đảm chia sẻ rủi ro, san sẻ gánh nặng cho ngân hàng…

Cần giải pháp đột phá

PGS.TS. Trần Đình Thiên cho rằng cần có giải pháp hỗ trợ, khuyến khích đối với khu vực kinh tế nội địa để có điều kiện tương xứng với khu vực FDI, làm sao để lãi suất ổn định, còn quá cao như hiện nay sẽ rất khó. Hệ thống khuyến khích cho doanh nghiệp nội địa phát triển phải thay đổi từ bộ máy Nhà nước, bộ máy chính quyền, làm sao đạt hiệu quả của quản lý Nhà nước. Cấu trúc lại, cải cách hệ thống tài chính để ổn định an toàn… Đồng thời, cần tập trung cao độ tái cấu trúc hệ thống thị trường, gắn với thị trường trái phiếu doanh nghiệp; điều chỉnh Nghị định 65 về trái phiếu doanh nghiệp phù hợp để thị trường này phát triển tốt hơn.

Cách tiếp cận đối với nguồn lực công hiện nay cũng đang có sự thay đổi. Chưa bao giờ thấy Chính phủ ráo riết đẩy mạnh đầu tư công như hiện nay. Cách làm của Chính phủ sẽ giúp có lượng vốn cho doanh nghiệp qua kênh đầu tư công. Cùng với đó, cần rà soát lại cơ chế giải ngân, giảm các thủ tục quá phức tạp; rà soát quy chế cách làm…

Do đó, "có 2 cách tiếp cận cần làm như Thủ tướng Chính phủ từng chỉ đạo là tuyệt đối không hình sự hóa kinh tế; tránh "quay xe" chính sách, làm cho doanh nghiệp không hoạt động được và bộ máy hành chính không dám hoạt động", ông Thiên đề xuất giải pháp. 

Hàn Đông